Η συνεχής πρόοδος και η βελτίωση της παραγωγικότητας στον τομέα των τροφίμων επέφερε σημαντική αύξηση στο βιοτικό επίπεδο και πολλές επιλογές στην διατροφή ενώ αυξήθηκαν οι ποσότητες των παραγόμενων τροφίμων και άλλαξαν οι διατροφικές συνήθειες. Αυτό όμως δημιούργησε και την υπερκατανάλωση των τροφίμων που σε αρκετές περιπτώσεις έβλαψε την υγεία των ανθρώπων. Στον δυτικό κόσμο η αύξηση της κατανάλωσης των ζωικών προϊόντων είχε σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση προβλημάτων υγείας όπως είναι παχυσαρκία, τα καρδιακά νοσήματα, ο διαβήτης κα.
Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα του σύγχρονου τρόπου ζωής είναι η υπερχοληστερολαιμία. Είναι μια κατάσταση κατά την όποια το άτομο έχει υψηλά επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα άνω των 220mg/dl. Σε πολύ υψηλά επίπεδα μπορεί να γίνει επικίνδυνη οδηγώντας στην αθηροσκλήρωση κατά την όποια η χοληστερόλη εναποτίθεται στα αρτηριακά τοιχώματα και τα φράζει σχηματίζοντας ένα παχύ στρώμα. Αυτή η πάθηση πρέπει να αντιμετωπίζεται άμεσα με αλλαγή του τρόπου διατροφής. Η αιτία της οφείλεται στην αυξημένη πρόσληψη λιπών ζωικής προέλευσης αφού η υπερπαραγωγή κρέατος σχεδόν διπλασίασε την κατανάλωση κρέατος και λοιπών κρεατοσκευασμάτων τις τελευταίες δεκαετίες.
Η αντικατάσταση μεγάλου μέρους των λιπών ζωικής προέλευσης, από φυτικής προέλευσης συζητείται εδώ και δεκαετίες και με τα μέχρι τώρα δεδομένα έχει αποδειχθεί ότι η αντικατάσταση των κορεσμένων λιπαρών (ζωικής προέλευσης) από τα μονοακόρεστα λιπαρά, όπως αυτά που περιέχονται στο ελαιόλαδο, είναι ικανή όχι μόνο να μην παρέχει στον οργανισμό υψηλές ποσότητες χοληστερόλης αλλά να βελτιώνει κατά πολύ την παρουσία της στο αίμα.
Το συμπέρασμα αυτό προέκυψε από την περιβόητη μελέτη των Επτά Χωρών και τον Α.Keys στην δεκαετία του ’50.Οι χώρες που επιλέχθηκαν στην μελέτη αυτή ήταν οι Η.Π.Α, Ιταλία, Φινλανδία, Ιαπωνία, Ολλανδία, Γιουγκοσλαβία και Ελλάδα. Από την Ελλάδα επιλέχθηκαν τα νησιά της Κρήτης και της Κέρκυρας διότι οι κάτοικοι τους κατανάλωναν υψηλή ποσότητα ελαιόλαδου. Η μελέτη διεξήχθη σε περίπου 11000 άτομα και τα πρώτα αποτελέσματα δόθηκαν στην δεκαετία του ’70 και έδειξαν ότι η Ελλάδα και η Ιταλία οι δύο χώρες όπου το ελαιόλαδο καλύπτει περίπου το 25% των συνολικών διαιτητικών ενεργειακών προσλήψεων είχαν χαμηλότερα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα σε σχέση με τους άλλους λαούς .Οι Αμερικανοί και Ολλανδοί εμφάνισαν υψηλότερα επίπεδα χοληστερόλης ενώ είχαν παρά πολύ χαμηλή κατανάλωση ελαιόλαδου.
Η χοληστερόλη
Η χοληστερόλη μεταφέρεται στο αίμα με ειδικά μόρια που ονομάζονται λιποπρωτεϊνες. Αυτές είναι επιφορτισμένες να δεσμεύουν την χοληστερόλη και να την μεταφέρουν στους ιστούς του οργανισμού. Υπάρχουν 5 κατηγορίες λιποπρωτεϊνών αλλά αυτές που ενδιαφέρουν περισσότερο είναι ή LDL(Low Density Lipoprotein) γνωστή ως κακή χοληστερόλη και η HDL(High Density Lipoprotein) γνωστή ως καλή χοληστερόλη. Η πρώτη ονομάστηκε κακή γιατί διατηρεί την χοληστερόλη στο αίμα και την εναποθέτει στα τοιχώματα των αρτηριών και η δεύτερη ως καλή διότι μεταφέρει την χοληστερόλη από το αίμα προς το ήπαρ.
Το ελαιόλαδο χάρις στα μονοακόρεστα λιπαρά και κυρίως το ελαϊκό οξύ έχει την δυνατότητα να μειώσει σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό την LDL χοληστερόλη άρα και την παρουσία χοληστερόλης στο αίμα και να αυξήσει τα επίπεδα της HDL δίνοντας στον οργανισμό την δυνατότητα της ομαλής λειτουργίας και του μεταβολισμού της χοληστερόλης στο ήπαρ. Η επίδραση του ελαιόλαδου στην LDL δεν είναι μόνο ότι μειώνει τα επίπεδα της αλλά και ότι προστατεύει τα λιπαρά οξέα της LDL χοληστερόλης από την οξείδωση τους. Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στην παρουσία των πολυφαινολών που ασκούν έντονη αντιοξειδωτική δράση. Οι πολυφαινόλες προστατεύουν τα λιπαρά οξέα των κυτταρικών μεμβρανών από τις οξειδωτικές επεξεργασίες με αποτέλεσμα να επιβραδύνεται η γήρανση των κυττάρων του σώματος. Εδώ πρέπει να τονιστεί πως η ποσότητα των πολυφαινολών εξαρτάται από την ποιότητα του ελαιόλαδου και είναι στην μέγιστη τιμή της στο έξτρα παρθένο ελαιόλαδο. Δεν έχουν όλα τα ελαιόλαδα αυτή την δυνατότητα γιατί όσο επεξεργασμένο είναι το ελαιόλαδο, τόσο οι αντιοξειδωτικές ουσίες μειώνονται.
Τα λίπη στην μεσογειακή διατροφή αποτελούνται κατά κύριο λόγο από το ελαιόλαδο και λιγότερο από τα ζωικά λίπη. Για την μείωση της χοληστερόλης συστήνεται η σταδιακή μείωση των κορεσμένων λιπών από τα ζωικά προϊόντα και η προσθήκη ελαιολάδου. Η ποσότητα ελαιολάδου που συστήνεται για την βελτίωση των επιπέδων χοληστερόλης είναι 15-20gr την ημέρα. Αυτό θα πρέπει να χρησιμοποιείται ωμό σε σαλάτες, κοτόπουλο και ψάρι. Καλό είναι επίσης τα τρόφιμα που παρασκευάζονται με την συμμετοχή του βουτύρου να παρασκευάζονται με ελαιόλαδο.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Apostolos Kyritsakis “Olive olive oil: The right choice for our diet” 1998 TEITHE Thessaloniki
- M N Vissers, P L Zock and M B Katan “Bioavailability and antioxidant effects of olive olive oil phenols in humans: a review” European Journal of Clinical Nutrition (2004) 58, 955–965
- E.Gimeno, M.Fitó,R.M. Lamuela-Raventós, A.I.Castellote,M.Covas, M. Farré, M.C. de la Torre-Boronat and M.C López-Sabater, “Effect of ingestion of virgin olive olive oil on human low-density lipoprotein composition” European Journal of Clinical Nutrition2002, Volume 56
- M.Fitó, M.Guxens, D.Corella, G. Sáez, R. Estruch,R. de la Torre, F. Francés, C. Cabezas, M. del Carmen López-Sabater, J. Marrugat, A. García-Arellano, F. Arós, V. Ruiz-Gutierrez, E. Ros, J. Salas-Salvadó, M. Fiol, R. Solá, M.Covas, “Effect of a Traditional Mediterranean Diet on Lipoprotein Oxidation” The Journal of the American Medical Association June 2007Vol 167, No. 11