Η μέτρηση του Μεταβολικού ρυθμού σε Ηρεμία RMR( Resting metabolic rate) είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τον εξεταζόμενο και τον επαγγελματία υγείας για να αξιολογηθεί το επίπεδο καύσεων σε συνθήκες ηρεμίας και να οριοθετηθεί το ύψος της πρόσληψης θερμίδων άρα και της ποιότητας της διατροφής για να διατηρηθεί το βάρος του σε φυσιολογικά επίπεδα.
Μεταβολικός Ρυθμός σε Ηρεμία RMR
Ο Μεταβολικός Ρυθμός Ηρεμίας (RMR) είναι αυτό που θα λέγαμε ως το “Μεταβολικό Αποτύπωμα”.
Είναι μοναδικός για τον κάθε άνθρωπο, χρησιμοποιείται για τον σχεδιασμό του προγράμματος διατροφής και άσκησης βασισμένο στις πραγματικές θερμιδικές ανάγκες του εξεταζόμενου. Ακόμα και μεταξύ ατόμων, ίδιας ηλικίας, ίδιου φύλου και με παρόμοιο βάρος και ύψος, το RMR ενδέχεται να μεταβάλλεται μέχρι και 900 θερμίδες ανά ημέρα!
Ο μεταβολικός ρυθμός σε ηρεμία ορίζεται ως η ποσότητα ενέργειας που χρησιμοποιεί ημερησίως το σώμα για να διατηρήσει τις βασικές βιολογικές λειτουργίες όπως η αναπνοή, η κυκλοφορία αίματος, η κινητικότητα των ζωτικών οργάνων και η διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος. Δηλαδή με απλά λόγια είναι η ποσότητα ενέργειας που καταναλώνει σε 24ώρες για να καλύψει τα απολύτως βασικά για …να παραμείνει στη ζωή!
Ο Μεταβολικός ρυθμός επηρεάζεται:
- από την Ηλικία, ο νέος οργανισμός έχει μεγαλύτερο μεταβολικό ρυθμό από έναν γηραιότερο.
- το Φύλο, οι άντρες έχουν μεγαλύτερο μεταβολικό ρυθμό κατά συνθήκη από τις γυναίκες. Αυτό οφείλεται στην μεγαλύτερη αναλογία μυών που έχει το ανδρικό σώμα.
- Γενετικούς παράγοντες, κάποιοι γενετικοί «κληρονομικοί» παράγοντες μπορεί να επιδρούν θετικά ή αρνητικά στο ύψος των καύσεων του οργανισμού.
- Ορμονικούς παράγοντες, διάφορες καταστάσεις ορμονικής προέλευσης μπορούν να μεταβάλλουν το μεταβολικό ρυθμό ενός ατόμου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι βλάβες στον θυρεοειδή αδένα.
- Παθολογικές καταστάσεις και φάρμακα, τα προβλήματα υγείας και η χρήση φαρμάκων συνήθως μειώνουν τον μεταβολικό ρυθμό.
- Άσκηση. Βελτιώνει πολύ τον μεταβολικό ρυθμό γιατί το μυϊκό σύστημα παράγει έργο βελτιώνοντας πολύ τις καύσεις για να ανταπεξέλθει στην ένταση του.
Τι προσφέρει η μέτρηση του μεταβολικού ρυθμού
Όλα τα σύγχρονα διαγνωστικά κέντρα και διαιτολογικά γραφεία χρησιμοποιούν την μέτρηση. Τα οφέλη είναι πολλά αφού με αυτή την μέτρηση δίνεται η δυνατότητα στον εξεταζόμενο και στον επαγγελματία υγείας να εκτιμήσει πως ο οργανισμός «καίει» και να σχεδιαστεί αναλόγως το πρόγραμμα διατροφής και να επαναξιολογηθεί διατροφικά ο τρόπος ζωής.
Ο εξεταζόμενος γνωρίζει τα όρια του και μαθαίνει να διατρέφεται εντός αυτών , τελειώνοντας μια και καλή με την «απειλή» της παχυσαρκίας.
Βοηθά ανθρώπους με μεταβολικά προβλήματα όπως πχ παθήσεις του θυρεοειδούς να αξιολογήσουν το επίπεδο καύσεων και να ελέγξουν πιο εύκολα τις μεταβολές του βάρους τους.
Οι σύγχρονες διαγνωστικές συσκευές που μπορούν να «μετρήσουν» τον μεταβολισμό ενός ανθρώπου στηρίζονται στην μέθοδο της έμμεσης θερμιδομετρίας.
Η έμμεση θερμιδομετρία βασίζεται στο γεγονός ότι η καύση 1 θερμίδας απαιτεί 208,06 ml οξυγόνου Ο2. Λόγω αυτής της άμεσης σχέσης μεταξύ της θερμιδικής καύσης και της κατανάλωσης Ο2, οι μετρήσεις της πρόσληψης Ο2 και ο ρυθμός θερμιδικής καύσης είναι ουσιαστικά πανομοιότυπες.
Η πρόσληψη Ο2 απαιτεί ακριβή μέτρηση του όγκου του αέρα της αναπνοής και των συγκεντρώσεων του Ο2 στον εισπνεόμενο και στον εκπνεόμενο αέρα. Η διαδικασία αυτή απαιτεί την συλλογή και ανάλυση όλου του εκπνεόμενου αέρα. Στον αναλυτή μεταβολισμού περιέχεται ένας αισθητήρας ροής αέρα ακριβείας που μετρά τον όγκο του εκπνεόμενου αέρα, και ένας αισθητήρας Ο2 που μετρά τη συγκέντρωση του οξυγόνου.
Photo: By Bmetabolism – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=47234047
Ο εξεταζόμενος κάθεται αναπαυτικά και σε απόλυτη ηρεμία και έχοντας τηρήσει τις προϋποθέσεις που αναφέρονται παρακάτω, του εφαρμόζεται η ειδική μάσκα μέσω της οποίας θα αναπνέει και θα συλλέγεται ο εισπνεόμενος και εκπνεόμενος αέρας από την συσκευή. Η διάρκεια του τεστ είναι συνολικά 20 λεπτά και ο εξεταζόμενος δεν μιλά και δεν κάνει άσκοπες κινήσεις. Το τεστ ξεκινά και δοκιμαστικά ελέγχει τον ρυθμό αναπνοής ώστε να συντονιστεί με τον εξεταζόμενο και να πάρει την απαιτούμενη μέτρηση.
Το τεστ μπορεί να διακοπεί ανά πάσα στιγμή σε περίπτωση που ο εξεταζόμενος αισθανθεί δυσφορία , στρες ή όταν ο ρυθμός αναπνοής του δεν γίνεται αποδεκτός από την συσκευή ως φυσιολογική.
Απαραίτητες προϋποθέσεις για την μέτρηση
Για να πραγματοποιηθεί η μέτρηση πρέπει να τηρούνται κάποιες προϋποθέσεις και να γίνει μια προετοιμασία από τον εξεταζόμενο:
- Εξεταζόμενοι με αναπνευστικά προβλήματα δεν θα μπορούν να κάνουν το τεστ.
- Δεν μπορεί να γίνει το τεστ στα άτομα που βρίσκονται σε έντονες παθολογικές καταστάσεις και έντονη φαρμακευτική αγωγή.
- Απαιτείται διακοπή του καπνίσματος για 12ώρες.
- Απόλυτη νηστεία τουλάχιστον για 3ώρες πριν την προγραμματισμένη μέτρηση. Δεν θα καταναλωθεί κανένα τρόφιμο και κανένα υγρό.
- Δεν πρέπει να γίνεται κατανάλωση αλκοόλ για διάστημα 24ώρων πριν την μέτρηση.
- Δεν πρέπει να υπάρχει έντονη σωματική δραστηριότητα έως 24 ώρες πριν την μέτρηση.
- Πριν την μέτρηση ο εξεταζόμενος/η πρέπει να έχει (αν είναι εφικτό) πραγματοποιήσει τις φυσικές ανάγκες του.
- Τήρηση κανόνων υγιεινής και των κανόνων ασφαλείας της Δημόσιας Υγείας όπως έχουν οριστεί στο τελευταίο διάστημα.